Zuiderbegraafplaats
De tekst op grafsteen van Frederik De Pestel aan de inkom van de Zuiderbegraafplaats trekt wel onmiddellijk de aandacht:
Hier
rust eindelijk in vrede
onze vriend
Frederik De Pestel
Oud-hoofdonderwijzer
te St-Martens-Leerne en te Drongen
Vereerd met de burgelijke decoratie
Geboren te Nevele den 13 Mei 1825,
Overleden te Gent den 18 Maart 1886.
------------
Hij bleef in 1879 getrouw
aan zijnen eed
Werd vervolgd door
de katholieke dweepzucht
en stierf als
MARTELAAR
voor het burgerlijk onderwijs
des volks.
des volks.
De Pestel was één van de slachtoffers van de schoolstrijd (1878-1884). Hij was de zoon van een onderwijzer die vroeg weduwe werd en met vijf kinderen achter bleef. Maar Frederik behaalde door zelfstudie een onderwijsdiploma. Hij gaf dertig jaar les in de gemeenteschool van St-Martens-Leerne. De liberale regering van 1878 stemde in 1879 de zogenaamde tweede organieke wet voor het lager onderwijs die stipuleerde dat dat iedere gemeente minstens één officiële school moest hebben. Verder mochten de gemeenten geen vrije school subsidiëren en waren de onderwijzers in de gemeentescholen verplichte een diploma van een rijksnormaalschool te bezitten. Dit mobiliseerde de katholieken van St-Martens-Leerne tot tegenactie. Ze richtten een vrije school op en zorgden er voor dat er in september 1879 geen enkele leerling bij De Pestel kwam opdagen. Diep teleurgesteld vroeg zijn overplaatsing aan naar Drongen waar hij hoofdonderwijzer werd. In 1884 waren de katholieken terug aan de macht en belust op wraak. In 1885 werden bijna duizend gemeentescholen afgeschaft. De Pestel werd gedegradeerd tot gewoon onderwijzer in een schooltje te Baarle dat vervolgens werd gesloten. Hij werd verplicht op rust te gaan maar zijn pensioendossier bleek plots verloren gegaan. Hij overleed het volgende jaar zonder geld en volledig gedesillusioneerd.
Zijn liberale en vrijzinnige vrienden, waaronder enkele oud-leerlingen, de griffier Karel Loveling en Prof. Paul Fredericq betaalden zijn grafmonument en betuigden hem hulde met een aantal toespraken die zijn bewaard gebleven. Alleen lijkt het ons merkwaardig dat dit gebeurde met een katholieke eredienst en begraving.
Referenties
Frederik De Pestel: Redevoeringen uitgesproken op zijn graf te Gent, kerkhof der voormalige Heuvelpoort, den 20 maart 1886, (Gent: Vanderhaegen, 1886).
Defosse, Pol (ed.) Dictionnaire historique de la laïcité en Belgique, Editions Luc Pire, 2005 (p.93).
